CMSچيست؟ چه مزايايي دارد؟

معرفي چند وب سايت در رابطه با CMSها
 

در حال حاضر هيچ کس نمي تواند نقش برنامه هاي مديريت محتوا، در افزايش سايت هاي اينترنتي و گسترش وب را ناديده بگيرد. پويا بودن اطلاعات و دشوار بودن مديريت سايت با روش هاي چند سال پيش و راحتي کار با چنين برنامه هايي، به خوبي اين مسئله را تاييد مي کند.
در عين حال از سويي ديگر، افزايش کثير تعداد اين برنامه ها که موج Open Source بيشتر در اين امر تاثير داشته، به مشکل بزرگي براي کاربران و مديران سايت ها تبديل شده است.
به گونه اي که حتي اگر برنامه خیلي خاصي هم براي portal (پورتال)، weblog (وبلاگ)، forum (فروم)، فروشگاه و يا هر سرويس ديگري که مي خواهيد مديريت کنيد، در نظر گرفته باشيد، باز دايره انتخاب و گزينه هاي زيادي خواهيد داشت. در اين ميان کاربران هم طبيعتاً به دنبال بهترين و نزديکترين گزينه به سليقه خود مي گردند. از اين رهگذر، شايد بتوان گفت سخت ترين مرحله ساخت يک وب سايت، همين انتخاب برنامه مديريتي آن است.
در توضيح بيشتر بايد گفت، در حقيقت يک نرم افزار مديريت محتوا يا در اصطلاح فني آن CMS) System Content Management) برنامه اي است که بطور کامل، از ايجاد، مديريت و به روز رساني يک وب سايت پشتيباني مي کند و تمام ابزارهاي مورد نياز براي مديريت يک سايت را دارا مي باشد. به عبارتي CMS چرخه زندگي يک صفحه وب را از ايجاد و به روز رساني، تا انقراض آن در بر مي گيرد. CMS همچنين داراي قابليت مديريت ساختار سايت، شيوه نمايش صفحات و ارتباط آنها با منوها مي باشد. به عبارت ساده تر، CMS نرم افزاري است براي توليد وب سايتي حرفه اي!
بر پايه آنچه عرض شد، CMS در واقع يک سيستم مديريتي و انتشار محتواي وب است که به کاربران اجازه مي دهد تنها با داشتن يک نام کاربري و کلمه عبور، توسط يک برنامه کاربردي تحت وب، بدون نياز به داشتن اطلاعاتی از HTML و استفاده از هيچ توسعه اي، به سادگي آيتم هاي سايت خود را ايجاد و Publish نمايند.
در اين زمينه، سيستم هاي مديريتي محتوا، نه تنها به کاربران وب سايت کمک مي کنند تا آيتم ها و اجزاء و عناصر سايت خود را ويرايش کنند، بلکه اين امکان را دارند که:
* بطور خودکار عناصر جهت يابي را ايجاد کنند.
* آيتم هاي سايت را قابل جستجو سازند.
* مديريت کاربران و تنظيمات امنيتي سايت را آسان سازند.

مزاياي استفاده از CMS
 

همانطور که اشاره شد، امروزه با گسترش روزافزون استفاده از اينترنت، نياز به نرم افزار هاي مديريت محتواي سايت، مورد توجه بسيار قرار گرفته و انواع مختلفي از چنين سيستم هايي، با قابليت ها و امکانات متنوع و گوناگون در اختيار کاربران قرار گرفته است. برخي از مزاياي کليدي استفاده از CMS به شرح زير مي باشد:

مديريت محتوا به صورت غيرمتمرکز
 

بسياري از شرکت ها، از خدمات يک مشاور/پيمانکار جهت به روزرساني محتواي وب سايت خود بهره مي گيرند. عموماً تغييرات مورد نظر، از طريق پست الکترونيک يا فکس ارسال شده و سپس يک طراح وب، وظيفه ايجاد و تغيير صفحات سايت را بر عهده دارد. در اين وضعيت، استفاده از يک سيستم کنترل محتواي غيرمتمرکز، نقش مهمي در رفع اين مشکل دارد.

عدم نياز به تسلط به HTML
 

نمي توان از تمام افرادي که مسئول به روزرساني يک سايت هستند، انتظار آشنايي کامل با کُدهاي HTML را داشت. اما با بهره گيري از CMS، ويرايشگران کوچکترين نيازي به دانستن مفاهيم HTML نخواهند داشت.

تنظيم سطوح دسترسي و تعيين نقش کاربران
 

با تعيين ميزان دسترسي کاربران و محدودۀ مجاز عملکرد هر يک از آنها، هر کاربر تنها مجاز به ارسال يا تغيير مطالب در محدوده دسترسي خود خواهد بود. همچنين مي توان امکان مشاهده برخي از مطالب موجود در سايت را در انحصار کاربران خاصي قرار داد.

طراحي هماهنگ و نماي هميشگي
 

صفحه بندي های همسان و رنگ بندي اختصاصي وب سايت، به نوعي معرف هر شرکت يا موسسه بوده و بخشي از هويت آن محسوب مي شود.
CMS با حفظ دقيق ترکيب مورد نظر، از تغييرهاي ناخواسته يا اعمال سلايق شخصي در بخش هاي مختلف که موجب ناهمگوني وب سايت مي شود، جلوگيري مي کند.

تفکيک اطلاعات متن، صفحه بندي و منوها
 

اين اطلاعات در کُدهاي HTML به وضوح از يکديگر تفکيک نمي شوند، در حاليکه با استفاده از CMS، احتمال تغيير ناخواسته ساير بخش ها به هنگام ويرايش یا ارسال متن جدید، از میان برداشته می شود.

به روز بودن اطلاعات
 

اگر کاربر پس از چند مراجعه به يک وب سايت، تغييري در مطالب عرضه شده در آن مشاهده نکند، به مرور فاصله بين دو مراجعه وي افزايش پيدا مي کند. ضمن اينکه يکي از مهم ترين ويژگي هاي سايت هاي موفق و پرمخاطب، به روز بودن مطالب آنها و پويايي هميشگي مي باشد. سهولت و سرعت به روزرساني سايت با بهره گيري از CMS، داراي نقش فراواني در بالاتر بردن ارزش اطلاعاتي سايت و افزايش مخاطبين آن مي باشد.

قابليت هاي پيشرفته وب
 

با استفاده از CMS، قابليت هايي همچون ايجاد نظر سنجي، جستجو در محتواي سايت و... به آساني در دسترس خواهند بود.

استفاده هاي گوناگون از تصاوير و متن
 

ارزش تصاوير و متن هاي آماده شده براي سايت، بيش از آن است که تنها يک بار از آنها استفاده شود. در CMS امکان استفاده از يک تصوير يا متن در صفحات گوناگون و به مناسبت هاي مختلف وجود دارد.
حال پس از شرح و توضيح مفهوم، عملکرد و امتيازات و فوائد CMS، در اين مجال، به طور خلاصه چند سايت مفيد را که در جهت شناساندن و راهنمايي کاربران براي انتخاب برنامه مديريت سايت طراحي شده اند، معرفي مي کنيم تا با آشنايي با بهترين هاي اين زمينه، تصميم گيري بهتر و آگاهانه تري داشته باشيد.

Open source CMS
 

ويژگي اين سايت معروف اين است که بسياري از برنامه هاي open source مديريت محتوا را در خود ليست کرده است. برنامه هايي بر پايه PHP و Mysql.
همچنين جديدترين اخبار هر CMS به صورت دسته بندي شده در اين وب سايت قابل دسترسي است. از جمله امکان جالب و مفيد اين سايت، گزينه هايي است براي پيش نمايشي از صفحه اصلي سايت مديريت شده توسط CMS مربوطه و قسمت مديريت وب سايت.
بنابراين کاربران لازم نيست براي تجربه کردن کار با برنامه مورد نظر، آن را در هاست (Host) يا به صورت Local نصب کنند. ضمناً در زير مشخصات هر CMS نيز مي توانيد نظرات ساير کاربران را هم دنبال کنيد که مي تواند در نقاط ضعف و قوت اين برنامه ها به شما کمک کند.
آدرس سايت:
www.opensourceCMS.com

CMS Review
 

هدف اصلي اين سايت، پاسخ به چند سوال اساسي از قبيل: «مشخصه يک CMS چيست؟، مقايسه CMSها چگونه بايد باشد؟، پانزده مرحله براي انتخاب يک CMS و چگونگي خريداري، درست کردن يا اجاره دادن! يک CMS» عنوان شده است.
البته شما در اين پورتال، خيلي بيشتر از اينها خواهيد يافت. بخشي از سايت نيز يک و يکي است که توسط کاربران اداره مي شود. همچنين در قسمتي از صفحه، شما با ساير سايت هاي معرف برنامه هاي مديريت محتوا و سايت هاي خبري که اين موضوع را پوشش مي دهند، آشنا خواهيد شد.
لازم به ذکر است در اين سايت، CMSها در دسته بندي هاي خيلي دقيقي فهرست شده اند تا پيدا کردن اين برنامه ها خيلي ساده باشد. ضمن اينکه شما مي توانيد برنامه مورد نياز خود را بر اساس کاربرد، زبان برنامه نويسي CMS (ساده يا پيچيده بودن) و ... پيدا کنيد. در قسمت معرفي هر CMS نيز اطلاعات تقريباً کاملي را مشاهده خواهيد نمود که در انتخاب کردن اين برنامه ها، کمک شاياني به شما خواهد کرد. در هر صورت اگر به دنبال يک راهنماي خوب براي انتخاب برنامه مديريت محتوا هستيد، اين سايت پيشنهاد مي شود.
آدرس سايت:
http://www.CMSreview.com

CMS Matrix
 

بهترين انتخاب، کار دشواري است. براي انتخاب بهترين، بايد همه جوانب امر مدنظر قرار گيرد. بر همين اساس، اين سايت که در اصل يک شبکه مقايسه است، در اين زمينه به شما کمک خواهد کرد. در حقيقت با مقايسه دو يا چند (تا 10 عدد) CMS با استفاده از امکانات اين سايت، مي توانيد خيلي راحت تر تصميم بگيريد.
البته مشخصه هايي در اين مقايسه مطرح مي شود که شايد براي انتخاب فکرش را هم نمي کرديد. بخشي از سايت نيز مختص مباحثه حول برنامه هاي مديريت محتوا است.
آدرس سايت:
http://www.CMSmatrix.org
اما در پايان نيز توصيه مي کنيم، در اين زمينه مشخصه هاي زيادي براي يک برنامه مديريت محتوا مي توان ليست کرد. يکي از مهمترين اين مشخصه ها، هماهنگ بودن با زبان اصلي سايت است. بنابراين اگر در فکر درست کردن سايت به زبان فارسي هستيد، قبل از انتخاب CMS، بهتر است از پشتيباني آن CMS از اين زبان هم مطمئن شويد.

برهمين مبنا، در ادامه مهمترين قابليت هايي که براي يک CMS لازم است و حتماً قبل از اتخاذ تصميم نهايي براي انتخاب و استفاده از آن بايد در نظر گرفته شود، آمده است:
)) چه سرويس ها و خدماتي ارائه مي کند؟ مثلاً براي تهيه backup مرتب از مطالب.
)) آيا از زبان مورد نظر شما (فرضاً فارسي)، پشتيباني مي کند؟
)) محدوديتهاي سخت افزاري و شبکه.
)) سيستم هاي عاملي که CMS با آنها سازگار است.
)) از چه web-serverهايي پشتيباني مي کند؟
)) آيا بازديد کنندگان سايت شما، نرم افزار يا plug-in ديگري نياز دارند؟
)) CMS از چه مرورگرهایی پشتیبانی می کند؟
)) امکان ورود و خروج اطلاعات از سيستم به برنامه ديگر چگونه است؟
)) راهنما و Documentهاي ارائه شده چقدر نياز شما را براي تماس با بخش پشتيباني کاهش مي دهد؟
)) آيا قابليت جستجوي مطالب براي بازديد کننده وجود دارد؟
)) چه مهارت هايي براي اپراتور الزامي است تا بتواند سايت را مديريت کند؟
)) آيا امکان گسترش قابليت هاي نرم افزار وجود دارد؟
)) چه تضميني براي امنيت مطالب شما روي سايت ارائه مي شود؟
)) آيا نرم افزار کاملاً تحت وب است و قابليت کنترل غيرمتمرکز را دارد؟
)) امکان تغيير واسط کاربري با طرح گرافيکي به راحتي وجود دارد؟
)) آيا امکان ثبت سوابق وب سايت و Logging وجود دارد؟
منبع: ماهنامه دانش و کامپیوتر، شماره ی 75